حدیث از دو بخش اصلی تشکیل شده است: سند و متن. در سند حدیث نام راویانی که حدیث به واسطه آنها از معصومین علیهم السلام به دست ما رسیده، آمده است. متن حدیث نیز دربرگیرنده گزارش قول، فعل و تقریر معصوم است. یک حدیث برای اینکه پذیرفته شود باید از پالایههای مختلفی رد شود. یکی از این پالایهها احراز وثاقت و صداقت تکتک راویان آن است. دانشی که عهدهدار احراز این شرط شده، دانش رجال میباشد. برای آشنایی علاقهمندان با مهمترین مباحث دانش رجال یک دوره «راویشناسی» برگزار شد. منبع و کتاب این دوره آموزشی کتاب «دروس فی علم الرجال» میباشد. این کتاب تقریرات درس رجال مرحوم آیت الله سیدمحمدحسین میرسجادی رحمت الله علیه و به قلم آقازاده ایشان، حجت الاسلام و المسلمین سیدعلی میرسجادی حفظه الله است. شاخصترین ویژگی این کتاب، طرح اهم مباحث کاربردی علم رجال به صورت مختصر میباشد. اهم دروس مطرح شده در این درس بر این پایه هستند:
1- اهمیت علم رجال
1-1- تمییز حجت از لاحجت
1-2- تشخیص مرتبه حجیت
1-2-1- تقسیم دوگانه قدماء و چهارگانه متأخرین
2- عامه و بهانه ارسال احادیث ائمه علیهم السلام
3- نگارش حدیث در عصر پیامبر خدا علیه و آله السلام
4- سیاست منع نگارش حدیث و نقل آن
5- اصول اربعمائه (اصول چهارصدگانه)
5-1- مشکل اصول چهارصدگانه و آغاز تالیف جوامع حدیثی
6- کتب اربعه روایی شیعه
6-1- کافی
6-2- من لایحضره الفقیه
6-3- تهذیب الاحکام
6-4- الاستبصار فیما اختلف الاخبار
7- سرانجام اصول چهارصدگانه
8 - جوامع روایی متاخر شیعه
8-1- الوافی ملامحسن فیض کاشانی
8-2- وسائل الشیعه شیخ حر عاملی
8-3- مستدرک الوسائل محدث نوری
8-4- بحار الانوار علامه محمدباقر مجلسی
9- حجیت خبر واحد
9-1- نقد دیدگاه ابن قبه
9-2- نقد دیدگاه سیدمرتضی
10- شرایط عمل به خبر واحد
10-1- دلالت حدیث
10-1-1- نقش قرینهها در دلالت حدیث
10-2- جهت صدور روایت
10-2-1- تقیه
10-2-2- اختلافافکنی در راستای بقای شیعه
10-2-3- توریه
10-2-4- انّ حدیثنا صعب مستصعب
11- ادله قائلین به صحت همه احادیث کتب معتبره شیعه
11-1- گواهی مولفین کتب اربعه به صحت احادیث
11-2- دلیل شیخ حر عاملی مبنی بر صحت همه احادیث کتب معتبره شیعه
11-3- نقد ادله قائلین به صحت همه احادیث کتب معتبره شیعه
11-3-1- شیخ صدوق و نقد احادیث کافی
11-3-2- احادیث مدسوس
11-3-3- امام رضا و انکار احادیث اصحاب امام صادق علیهماالسلام
11-3-4- نقد و بررسی دو حدیث رجال کشی درباره احادیث مدسوس
11-3-5- نقش علم رجال در کشف احادیث مدسوس
12 - نقش شهرت عملی قدماء در احراز حجیت احادیث
12-1- اقسام شهرت
13- وثوق صدوری/خبری و وثوق سندی/مخبری
13-1- نقد دیدگاه آیت الله خوئی
13-2- ملاکبودن علم عرفی در احراز شرایط و نه علم وجدانی
13-3- دیدگاه منتخب درباره اعتبارسنجی احادیث
14 - تعریف علم رجال
15 - تعریف علم درایه
16 - هندسه علوم حدیث
16-1- شاخههای مختلف علوم حدیث و حیطه وظایف هرکدام
17- مبانی حجیت قول رجالی
17-1- قول اهل خبره
17-2- خبر واحد
17-3- شهادت
17-4- مطلق ظن (انسداد باب علم و علمی)
17-5- مسلک اطمینان (قول مختار)
18- تعریف حدیث صحیح نزد قدما
18-1- توضیح شیخ بهائی در کتاب مشرق الشمسین
19- تعریف حدیث صحیح نزد متاخرین
20- چرایی تغییر روش اعتبارسنجی احادیث در شیعه
21- آشنایی با فرقههای شیعه
22- رابطه حدیث صحیح با حدیث حجت و معتبر
23- الفاظ مدح و ذم
24-مشکل مهمل و مجهول بودن راویان
25- اصطلاح «أسند عنه» در کلام شیخ طوسی
26- اسباب توثیق
27- توثیق خاص و توثیق عام
28- معرفی توثیقات عام
28-1- شیخوخة (وثاقت مشایخ اجازه)
28-2- کثرت روایت یک راوی از معصومین علیهم السلام
28-3- ترحّم و ترضّی یکی از بزرگان شیعه برای یک راوی
28-4- وکیل امام بودن راوی
28-5- نقل اجلاء و بزرگان از یک راوی
28-6- مشایخ ثقات ثلاثه
28-7- مشایخ اشعری، مولف نوادر الحکمة
28-8- راویان سلسله اسناد کتاب کامل الزیارات ابن قولویه
28-9- راویان سلسله اسناد کتاب تفسیر علی بن ابراهیم قمی
28-10- مشایخ نجاشی
28-11- خاندان بنوفضّال و مشایخ آنها
28-12- اصحاب اجماع
28-12-1- اقوال مختلف
28-12-2- قول مختار: صحت قدمایی احادیث
28-12-3- عدم حجیت تعبدی اجماع منقول مرحوم کشی
29- تضعیفات عام
30- العدة فی الکافی
31- محمد بن اسماعیل
31-1- تمییز مشترکات
31-2- توحید مختلفات
32- احمد بن محمد بن یحیی العطار
33- علی بن ابی حمزه بطائنی
34- محمد بن سنان
35- طبقات الرواة
36- کتب رجال
36-1- کتب اربعه رجالی شیعه
36-1-1- رجال کشی
36-1-2- فهرست شیخ طوسی
36-1-3- فهرست نجاشی
36-1-4- رجال شیخ طوسی
36-2- رجال ابن غضائری
36-3- حل الاشکال سید بن طاووس
36-4- خلاصة الرجال علامه حلی
36-5- رجال ابن داود حلی
36-6- منتهی المقال ابوعلی حائری
36-7- حواشی خلاصه شهید ثانی
36-8- شرح مشیخة الفقیه محمدتقی مجلسی
36-9- الوجیزه محمدباقر مجلسی
36-10- الرواشح میرداماد
36-11- حاوی الأقوال جزائری
36-12- مجمع الرجال قهپایی
36-13- مشترکات کاظمی
36-14- رجال کبیر استرآبادی
36-15- جامع الرواة اردبیلی
36-16- تنقیح المقال ممقانی
36-17- قاموس الرجال شوشتری
36-18- خاتمه مستدرک نوری
36-19- موسوعة الرجال بروجردی
36-20- معجم الرجال خوئی
37- نرم افزار درایة النور
برای دسترسی به صوت این دروس به این نشانی مراجعه کنید:
https://t.me/dmaktabalvelayah/806
https://eitaa.com/dorusehowzeh/65