کتاب مغنی اللبیب ابن هشام انصاری مشتمل بر ۸ باب است. باب ششم این کتاب درباره غلطهای مشهور در بین نحویون است؛ ۲۰ امری که هر چند در بین نحویون و کتابهای نحوی معروف و مشهور هستند اما صواب و درست نیستند. این باب هر چند امروزه در حوزههای علمیه خوانده نمیشود اما دارای مطالب مهمی میباشد که دانستن آنها برای هر طلبهای مفید است. از اینرو، این باب در ۱۶ جلسه تدریس شد. گفتنی است در این دوره اگرچه متن اصلی، کتاب مغنی الادیب بود، اما مطالب باقیمانده مغنی اللبیب نیز مورد بحث قرار گرفت. فهرست ۲۰ غلط مشهوری که ابن هشام آنها را نقد کرده، بر این پایه است:
۱- «بل حرف اضراب»
۲- «ان الفعل مجزوم فی جواب الامر و الصحیح انه جواب لشرط مقدر»
۳- «فی نحو "مثنی و ثلاث و رباع" ان الواو نائبة عن أو»
۴- «المونث المجازی یجوز معه التذکیر و التانیث»
۵- «ان النکرة اذا اعیدت نکرة کانت غیر الاولی و اذا اعیدت معرفة او اعیدت المعرفة معرفة او نکرة کان الثانی عین الاول»
۶- «یغلب المونث المذکر فی مسالتین: احداهما ضبعان ... و الثانیة التأریخ فانهم ارخوا باللیالی دون الایام»
۷- «"کاد" اثباتها نفی و نفیها اثبات»
۸- «زید مخفوض بالظرف فی "جلست امام زید"»
۹- «"لو" حرف امتناع لامتناع»
۱۰- «"اذا" غیر الفجائیه "انها ظرف لما یستقبل من الزمان و فیها معنی الشرط غالبا"»
۱۱- «النعت یتبع المنعوت فی اربعة من عشرة»
۱۲- «الفاء جواب الشرط»
۱۳- «العطف علی عاملین»
۱۴- «فعل مضارع مرفوع لخلوه من الناصب و الجازم»
۱۵- «امتنع نحو "سکران" من الصرف للصفة و الزیادة»
۱۶- «ینوب بعض حروف الجر عن بعض»
۱۷- «یجب ان یکون العامل فی الحال هو العامل فی صاحبها»
۱۸- «فی نحو "الله الذی خلق السماوات" إنّ السماوات مفعولٌ به»
۱۹- «السین و السوف حرف تنفیس»
۲۰- «انّ "رغداً" فی نحو "کلا منها رغداً" نعت مصدر محذوف»
علاقهمندان به این مباحث نحوی میتوانند برای دسترسی به صوت این دروس به اینجا مراجعه کنند:
https://t.me/dmaktabalvelayah/654
گفتنی است پیشتر نیز بابهای دوم و سوم این کتاب تدریس شده بودند:
نشانی صوت تدریس باب دوم مغنی الادیب:
https://t.me/dmaktabalvelayah/348
نشانی صوت تدریس باب سوم مغنی الادیب:
https://t.me/dmaktabalvelayah/441